1997.

 

In mijn verschillende richtingen wilde ik het volgende uitdrukken :

 

1.             Ik houd van de natuur met al haar verschillende sferen, licht en donker, werkingen,  reflecties, kontrasten van stemmingen zoals ruig en woest en lieflijk en poëtisch. De plekken die je sterke herinneringen gaven wil je vasthouden en steeds weer kunnen beleven en zo is het logisch dat je ook naar de natuur geschilderd hebt. lk deed dit van 1953 tot 1967.

2.             De blauwe schilderijen (3-1956 t/m 1967). Ik drukte in deze serie mysterie uit en verlangen, onein­digheid, verstilling, sferen van een andere innerlijke wereld en deed dit in een volkomen eigen taal van vormen en sferen.

3.             Kleine schilderijtjes met horizontale en verticale verdelingen (1958 – 1960). Mooie kleuren en structuren, poëzie.

4.             Geometrisch muzikaal-dynamische series (1963 t/m 1971) in kleur en tot 1993 ook nog in zwart-wit. Schilderijen met muzikale ont­wikkelingen. ln de ruimte van het vlak gebeurt wat in een muziekstuk in de tijd gebeurt. Sterke dynamiek, een heldere scherp getekende opbouw van spanningen en bewegingen door middel van balken, rechthoeken, ruiten, blokjes en lijnen. Ontspanning en spanning d.m.v . wit gelaten gedeelten aan de ene kant en groepen elkaar volgende, soms botsende, elkaar soms overlappende en wegschietende vormen en vormpjes aan de andere kant. Energie dus, dynamiek, scherp geformuleerde explosies en bewegingen. Vergelijk met Stravinsky’s muziek. Het is een geheel eigen taal.

5.             Doeken met rechthoeken, balken en tachisme (1971 tot 1977). Aantastingen van, aanvallen op vaste vormen. Het vernietigen plaatselijk van vaste vormgroepen waardoor op die plaatsen een inspirerend gebied met overgang van orde naar chaos en het omgekeerde ontstaat. Eigen taal.

6.             Abstract expressionisme of action-painting. (vanaf 1978 tot nu ). Meest directe, bevrijdende, soms wilde en meest emotionele uiting van een gemoedstoestand door middel van een reeks instinctieve handelingen waar­bij sporen van vergissingen, verbeteringen, een totaal overhoop halen van alles wat je al gedaan hebt sporen achterlaat in het eindresultaat. Het. is. de meest avontuurlijke schilderwijze waarbij de sporen van het.gevecht met de verf, de kleuren en de vormen en met de eigen ideeën over wat haalbaar is aan zeggingskracht in het uiteinldelijk resultaat zicntbaar blijft. Ik uit mij hier spontaner, directer, avontuurlijker, wat onvoorspelbaarder dan in al de andere richtingen, maak gebruik van het toeval, van splash and spletter, geniet van rijke materie, overschilderingen, structuren. Je kunt met deze schilderwijze sterke dynamiek en drama uitdrukken maar ook monumentale rust. Natuurgebeurens zoals watervallen, woeste brandingen, stormen en vulkaanuitbarstingen die weer symbolen zijn voor menselijke gevoelens, kunnen het beste met deze techniek weergegeven worden.

7.             Rechthoeken, action painting en tachisme (begin 1978 tot nu). Hierin druk ik mijn behoefte uit aan sterke kleurvelden, meestal min of meer monochroom. Deze frisse kleurvlakken wissel ik af met gebieden met rijke mengingen en gebieden met geheimzinnige schaduwen. Soms worden de monochrome kleurvelden weer aangetast of gedeeltelijk overspoeld. Er zijn bewegingen in kontrast met de statische kleurblokken. Er is kracht en er is poëzie, het dramatische en het verstilde, dromerige kan ik in deze doeken tot uitdrukking brengen.Het is een monumentaler voortzetting van nr.3 en heeft ook veel van 5 en 6.

8.             Schilderijen met horizontale kleurbalken gecombineerd met verstilde rustige kleurvelden (1978 tot nu). Ik geef hier harmonische rusttoestanden, momenten van stilte, verdieping, meditatie. Het meest rustige, naar binnen gekeerde deel van mijzelf vertolk ik in deze doeken. Ze vormen het ene uiterste van waaruit ik werk, het abstract-expressionistische schilderen is het andere uiterste. Ik ben gelukkig met deze kontrasten, deze polen in mijzelf daar ik zo met mijn gevoelens een ontzaglijk gebied bestrijk waarin alles mogelijk is. Ieder denkbaar gevoel kan.ik in deze richtingen uiten. En al deze richtingen zijn als uitingswijze voor mij een volstrekte noodzakelijkheid. Deze meditatiedoeken met horizontale kleurbalken vormen weer een eigen taal.

9.             Schilderijen met geometrische vormen, tachisme en action-painting. Een volkomen eigen taal. 1977 tot nu.

10.         Schilderijen met dynamische tekens. Ik uit mij hier weer heel anders, nl. met penselen direct op het doek zeer geconcentreerde expressieve tekens makend die meest dynamiek en energie uitdrukken. Men zou kun­nen denken aan graffitti en aan japanse en chinese tekens maar wat ik doe heeft een geheel eigen karakter. Ik deed dit ook met oost-in­dische inkt op papier en vergrootte veel later een aantal van deze tekeningen. 1980 tot nu.

11.         Schilderijen met letters en cijfers (1985 tot nu). Ik druk hier expansie uit, energie, dynamiek, kracht, kontrast, sterke ritmiek, beweging, orde en chaos, sierlijkheid. Het is weer een volstrekt persoonlijke uitingswijze.

12.         Drie dimensionale komposities in hout en metaal (sinds 1967 ). Vroeger maakte ik deze komposities meestal in kleur, nu in wit. Het is ook weer een richting die mijn fascinatie toont voor chaos en orde. Oorspronkelijk vormden tekeningen van trein-, auto-, en vliegtuigonge­lukken een inspiratiebron. Ik maakte deze in 1960 en 1961. Ook wat aard­bevingen met gebouwen doen interesseerde me.Regelmatige vormen worden hier tot een chaos van brokstukken en stukjes en in deze chaos kan men weer zoeken naar de aanzet tot nieuwe bewegingen, vormgroeperingen. Weer een dramatische ingreep, een fataal moment waarin alles plotse­ling verandert, aangetast wordt, gewelddadig overspoeld, waarna uit de brokstukken weer een aanzet, een nieuw begin voor een nieuwe orde ge­zocht wordt. Natuurlijk geef ik in mijn komposities in de gedeelten met chaos genoeg orde voor het mogelijk maken van nieuwe ontwikkelin­gen en een steeds duidelijker kompositie. Dit kan bijvoorbeeld door steeds terugkerende vormen en ritmes zoals in de muziek. Deze richting zie ik weer als symbolisch voor wat er in iemands leven kan gebeuren (nr.5  is dat ook). Er zijn dramatische, tragische gebeurtenissen en ook lieflijke momenten waarin je van iets moois, iets ontroerends geniet. Er zijn steeds verstoringen en vaak weer herstel maar niets blijft na zo'n dramatische gebeurtenis hetzelfde. Het is als met oorlogen, revo­luties en geweld en zoals in de natuur, alles is steeds veranderend, wat vaak met grote schokken en chaos gebeurt. Het gevecht om weer boven die chaos en het leed uit te komen, dat kan in muziek, in de literatuur en in de schilderkunst of in dit soort komposities uitgedrukt worden. Denk in de muziek aan Charles Ives die bijv. in zijn “Three places in New England" (1903-1914) een ongehoord intrigerende spannende chaos laat ontstaan die hij dan weer langzaam ontwart en oplost.

13.         Fotografie.

a.              Portret fotografie. Bijna uitsluitend van mijn kinderen in de jaren 1956 - 1970. Ik probeerde het diepste gevoel van de kinderen vast te leggen,de ziel van het kind met al zijn onschuld, zuiverheid, kwetsbaarbeid, aan­hankelijkheid, vertrouwen, tederheid en humor. Ik werkte veel met scherp en onscherp, ook om daarmee een concentratie op het belangrijkste te verkrijgen. De dramatiek van het licht-donker kontrast boeit en ont­roert me enorm. Weer dus de spanning van kontrasten.

b.             Stilleven fotografie. Poëzie, in elkaar vloeiende kleuren en sferen. Vooral in de jaren 1973- 1980.

c.              Natuur fotografie. Hetzelfde interesseert me als in de landschapsschilderkunst. Verder vooral lichtwerkingen en water. In de steden interes­seren me de poëzie van oude deuren, ramen, luiken en muren. Ook struc­turen, spiegelingen, licht-donker en lijnenspel. Ook graffitti, letters, de orde en chaos er van.

d.             Sinds 1984 houd ik mij het meeste bezig met de abstracte vertaling van de natuur. De prachtige structuren en het fascinerende lijnenspel in bewegingen van halmen, bomen, water en wolken. Ik fotografeerde heel veel watervallen, golven die op rotsen uiteenslaan, overslaande gol­ven en details van dit alles. Dit sluit volkomen aan bij mijn abstract expressionistische schilderijen. Ik geef de krachten weer die in de natuur leven zoals de energie in water en wind, die vaak vernietigend maar schoon in zijn woestheid kan zijn.

e.              Zuiver abstracte fotografie (omstreeks 1980 tot nu). Weer dynamiek, bewegingen, ritmes, verstoringen, chaos, botsingen, rust en actie. ik zie hier nog onnoemelijk veel om te doen maar dat is een kwes­tie van tijd en veel geld.

14.         Tekeningen. Mijn tekeningen waren in het begin impressionistisch, soms wat expres­sionistisch. Ik tekende alles wat mij boeide zoals kinderen, natuur, steden, interieurscenes en stillevens. In 1960 begin ik meer wat ik zie als aanleiding te gebruiken om bewegingen, lijnenspel en volumes tegenover elkaar tot hoofdmotief te maken. In dat jaar ga ik ook sport­foto's, foto's van aardbevingen, en ongelukken natekenen. Het interes­seert me hoe de vormen uit het vlak omhoog komen. De ritmes interesseren me en hoe hindernissen bewegingen tijdelijk kunnen blokkeren zoals een waterval die tegen rotsen botst en zich zo telkens een andere weg moet banen. Zo beleef ik ongelukken ook, snelheden, banen, die ineens geblok­keerd worden zodat een opeenhoping van vormen en vormpjes ontstaat en de beweging tot een halt gebracht wordt. Soms ook baant hij zich woest een weg door en over de obstakels heen, alle vormen en vormpjes als een buldozer voor zich uit en opzijduwend of zoals een raceauto of vliegtuig te pletter vliegt en brokstukken alle kanten opvliegen. Vooral vanaf begin 1980 heb ik vele duizenden tekeningen gemaakt waar dit soort motieven maar dan volledig abstract, onherkenbaar, steeds weer an­ders voorkomen. Steeds weer gestopte bewegingen, felle botsingen, aange­vallen constructies van balken, rechthoeken, ruiten en lijnen met over­spoelingen en fragmenten die alle kanten op vliegen. Mijn gum is een uiterst belangrijk instrument geworden. Ik schilder er mee. Ik maak ook vele "teken"-achtige tekeningen, geconcentreerd, expressief, fel vaak. Zo heb ik een ongekend aantal mogelijkheden voor het uitdruk­ken van gevoelens in een abstracte vormentaal ontdekt, geexploiteerd, gevarieerd en steeds verder gevoerd. Ik heb zo'n beetje alles wat er in het abstracte op tekengebied mogelijk is verkend. En weer is het een volstrekt eigen persoonlijke taal ondanks de enorme verscheidenheid van uitdrukkingswijze. En wat ook de moderne kreten mogen zijn, bij mij is het hoofddoel altijd schoonheid en ontroering geweest, wat ik ook maak. Alles wat men hier op aarde ervaart, ook negatieve en vreselijke dingen die felle emoties oproepen, moet een kunstenaar volgens mij tot iets positiefs kunnen omvormen door de schoonheidsbeleving en de ontroering die het schilderij of de tekening oproept.

 

 

04-03-199 : Enkele gedachten over mijn gevoelens en mijn werk, over inspiratie.

 

Ik zit barstens vol met gevoelens en kunstenaars die niets te vertellen hebben in hun werk of die uitermate onbenullige lege zaken maken, daar heb ik minachting voor. Ze moeten maar een ander beroep kiezen want het ellendige is dat je hun werk toch overal tegenkomt in de musea en in de galeries.

Ik heb voortdurend een zee van herinneringen en gevoelens met alle denkbare variaties daarin van weemoed, van terug verlangen naar omstandigheden die heel anders hadden kunnen verlopen, van kwaadheid op mijzelf omdat ik het zo vaak verkeerd deed of omdat ik gewoon pech had.

Maar ik heb ook het besef dat ik steeds beter die veelheid van gevoelens in al die richtingen die ik beoefende kon uitdrukken. In de blauwe series bereikte ik het hoogtepunt waarvan ik wist het in ieder geval niet meer te kunnen overtreffen in 1963, met de geometrisch dynamische richting stopte het in 1971 daar ik voelde het wel anders maar niet zo veel beter te kunnen voortzetten. Toch wik ik deze richting na al die jaren ook al weer jaren weer oppakken. Met mijn letter cijfer doeken en tekenseries bereikte ik ook hoogtepunten waarna ik door kon gaan maar moeilijk het nog beter zou kunnen. Maar het abstract expressionisme wat de kunstwereld al lang kende, daar zag ik in visioenen wel de kolossale mogelijkheden tot expressie, ook op een wijze zoals die nog nooit eerder gebeurd was, maar ik zou daar pas na een hele lange strijd toe in staat zijn in een volstrekt eigen taal op grote vlakken een bijdrage te kunnen leveren. Die eigen expressie heb ik nu ook in die richting maar het formaat moet nog veel groter waardoor de indruk die zulke doeken kunnen maken pas overweldigend worden zoals de beste doeken van Willem de Kooning van voor 1963 maar dan dus in mijn eigen taal.

Ik had het over het gevoel van geluk dat je kunt hebben van het kunnen uitdrukken van iedere denkbare emotie nu dan vooral in het abstract expressionisme. Verder noem ik het gevoel van geluk wat je in de natuur kunt beleven door zonlicht wat schaduwpatronen van bomen op graspollen en andere bomen werpt, geluk wat spiegelingen in het water, wat schaduwen, structuren en kleuren op muren, ramen en deuren kan doen in zuidelijke landen, geluk bij het zien van zonlicht op een machtige gletsjer met diepe blauwe scheuren en prachtige blauwe schaduwpartijen. En dan het geluk wat je ervaart bij woeste watervallen en stroomversnellingen, bij op de kust beukende hoge golven, bij omslaande enorme golven, bij vulkaan uitbarstingen wat ik slechts op de TV zag, scènes dus die gaan van het teerste zachtste in kleur en licht tot het meest gewelddadige wat de natuur te bieden heeft. Dat fascineert en boeit me, verhevigt mijn gevoelens en geeft mij inspiratie omdat je gevoelens altijd weer wil vastleggen in tekeningen en schilderijen. Die drang die ik ook weer wil vastleggen in tekeningen en schilderijen. Die drang die ik ook als een verplichting voel die iedere echte kunstenaar heeft of het nu een schrijver, componist, fotograaf, filmer, architect of kunstschilder of beeldhouwer is, als hij iets moois kan scheppen wat er daarvoor nog niet was, dan moet hij deze verovering op het niets maken. Daarmee verrijkt hij de wereld en heeft hij iets belangrijks gedaan met een deeltje van de eeuwig voortschrijdende tijd.

En de uren dat je van muziek genie, van zo vele componisten en de uren die je met fijne boeken en met mooie afbeeldingen doorbracht, dat behoort ook bij een warm rustig geluksgevoel. Onder het schilderen denk je ook aan de vele mensen die je gekend hebt en waarvan er al zo vele in die andere wereld verblijven. Dat roept ook weer zovele gevoelens op en van gevoel als bron moet een kunstenaar het hebben. Droogt zijn gevoelsleven op, dan is hij verloren, dan heeft hij niets meer te zeggen. Bij mij zitten de gevoelens zo diep in mij geworteld dat die bron er altijd zal blijven.

Het steeds weer verstoren van opgezette vormen en structuren door vaak witachtige uitbarstingen en het door elkaar mengen en vegen zal bij mij een diepen emotionele bron hebben die, dat heb ik veel later beseft, met de moord op mijn vader door Barbie te maken heeft. Dat was de 7e September 1944 toen mijn vader nog maar 44 jaar oud was. Hij was een belangrijk uitvinder op milieugebied die zijn stofvanger voor elk soort industrie toepasbaar gemaakt had waardoor het milieu ongelofelijk veel minder vervuild hoefde te worden en er veel kostbare stoffen ook terug gewonnen konden worden. In o.a. de olie-industrie heeft dit ontzaglijke sommen doen besparen. Mijn grootvader die grootmeester van de Vrijmetselaars Loge was, was al in maart 1941 in een concentratiekamp overleden. Hij was daar door Barbie heen gestuurd na een half jaar in de gevangenis aan de Weteringschans doorgebracht te hebben. Zijn moeder was bij het bombardement van Rotterdam omgekomen. Oorlog en geweld en alles wat iemand gemoedsleven los woelt en schokt is dus iets wat mij altijd bezig houdt en wat ik in orde en chaos, in het gewelddadige van orde en rust en harmonieverstoringen steeds maar weer uitdruk in mij abstract expressionistische richting.

Door de vele mislukte en gedeeltelijk mislukte grotere doeken van die richting wat erg veel materiaal kost en enorm veel ruimte, kwam ik er een vier jaar geleden toe me in deze richting in hoofdzaak op klein formaat te uiten. En deze richting, waar ik het meeste moeite mee had met het vormen van sterke composities beoefende ik het meest ook omdat het de enige richting was die door galeries en uitleencentra herkend werd en dus meer verkoopbaar. De andere richtingen, zoals de cijfer letter composities bijvoorbeeld waren totaal onbekend en vormden dus een risico. Ik heb nu in het abstract expressionisme mijn totaal eigen uitdrukkingswijze maar moet nu grotere doeken gaan maken. Door mijn verleden heb ik altijd hevige gevoelens die nooit zullen ophouden. Op de lagere school was ik drie jaar lang in de eerste drie jaren het mikpunt van pesterijen en vechtpartijen met een overmacht van 1 op 7. Dit heeft mij voor later ook een hevig verzet tegen overmacht, sadisme en wreedheid meegegeven. Maar ik zal altijd deze energieën in mijzelf, deze hevige dynamiek positief willen uitdrukken in vormenstromen die tegenstromen ontmoeten, die botsen, die uiteen vallen, elkaar verstoren en dan iets nieuws te komen, een nieuwe melodie te vormen, een nieuwe richting in te slaan.

Ik kan deze energie ook uiten in verfstromen die ontploffen, elkaar doorkruizen of voor elkaar barricades opwerpen die dan weer overwonnen moeten worden. Het is altijd een emotioneel geladen bezig zijn en het kan altijd bevrijdend, verruimend zijn, rijk in gebeuren van verf, van kleuren en vormenrijkdom. En vaak is het een ordelijke compositie maken met mooie kleuren en er dan een aanval op uitvoeren die chaos schept om dan te trachten in die chaos weer orde van een hogere graad aan te brengen omdat er na dat gevecht diepere en waardevollere gevoelens vastgelegd zijn in wat na die dramatische gebeurtenis overblijft. Zo werk ik het negatieve om naar het positieve.

Iedere nuance in gevoel kun je in je kleuren en vormen uitdrukken in warme en koele kleuren, in wrangere scherpe kleuren die ook een grote jeugdige vitaliteit kunnen uitstralen tot warme behaaglijk stemmende harmonische kleurvlakken die een rustige harmonische kracht kunnen uitdrukken. Met die tinten kun je je in warme tevredenheid laten koesteren. Er zijn contrasten tussen geheimzinnige schemergebieden waarin slechts hier en daar wat lichte flarden kleur als verre herinneringen opflikkeren en vitale actiegebieden met felle kleuren, rijke structuren en rijke witten waarin onderliggende kleuren vaak zich laten raden. Dat vormt, dit steeds weer scheppen van een gevoelswereld op papier of doek, een stil geluk, een tegenpool voor al die natuurvernietiging, de domme wreedheid in oorlogen en uitbuiting van anderen en geloofsfanatisme die een geheel andere negatieve cynische kant in je kunnen oproepen.

De stille scheppingsuren van het steeds maar weer opnieuw, steeds weer anders vertalen van wat je voelt en wilt vastleggen op een zo sterk mogelijke manier, steeds ieder thema, iedere vondst uitbuitend en variërend om dan pas aan een ander thema te beginnen, dat is een eenzaam avontuur met tot nu toe nauwelijks weerklank door onbekendheid. Het is als met een componist wiens composities nooit uitgevoerd worden. Hij weet dat zijn werk eens gehoord en gewaardeerd, misschien zelfs geliefd zal worden, maar zal hij dat nog hier op aarde mogen beleven?

Als ik in een van de vele albums met foto’s van mjn werk blader dan zijn er altijd weer thema’s die ik weer oppik, nu soms in kleur terwijl ik toen alleen met zwart werkte. Zo heb je een enorme wereld van vormen en kleuren ter beschikking om de ontstellende geschakeerdheid van gevoelens die een mens kan beleven tot uitdrukking te kunnen brengen.

Ik zou vele levens nodig hebben om al mijn schetsen die dar voor in aanmerking komen uit te werken op grotere formaten.

Ik heb van 40 jaar en zelfs van nog langer geleden krantenknipsels over kunst, muziek, geschiedenis, natuur, over grote geesten op allerlei gebieden, over grote filmers enz. en dat alles vormt een groot reservoir samen met alle boeken over dezelfde onderwerpen wat bij herlezing gevoelens in je oproept zodat die bron steeds gevoed kan worden. Maar het lezen kost tijd en dat weer van de schilder- en tekenuren af. Ik moet in het dagelijks leven de chaos van het vele bestrijden  en dat kost veel energie en tijd. In mijn werk lukt het mij beter om in de inspirerende chaos genoeg orde aan te brengen zodat ik een rijk sterk geheel krijg wat nooit kaalheid of een te weining mag geven maar ook niet een teveel. Iedere toets, iedere kleur en vorm moet op zijn plaats zijn, al het overbodige of onbesliste nog niet tot zijn uiterste uitdrukkingskracht gevoerde in intensiteit moet weggewerkt of opgewerkt worden tot zijn climax aan expressie. Wat mij erg opwindt in negatieve zin, haten mag je niet volgens de geestelijk ver gevorderden, is het banale, de viezigheid, het verdorvene, sadistische, pornografische, lege in de kunst, vaak voortkomend uit verveling, lamlendigheid, een innerlijke leegte waarvan men de expressie niet op de wereld los zou mogen laten omdat niemend daar beter van wordt en het slechts het negatieve versterkt. Toch ziet men dit soort kunst het meest terwijl er zoveel diepers en waardevollers is om uit te drukken waar je de wereld rijker mee zou kunnen maken. Ik zou door willen breken naar een groter publiek om dat duidelijk te kunnen maken. Er gaat heel veel moois verloren in deze werled en van de machtige natuur wordt steeds meer vernield wat nooit meer te herstellen is. Het vervuilen en het oorlog voeren en het kappen van bossen gaat gewoon door alsof niemand begrijpt waar dat op uit moet lopen. Door de overbevolking en steeds meer auto’s, vliegtuigen, schepen, TV’s, huizen enz. zal de aarde onleefbaar worden. Je voelt jezelf machteloos en kunt maar één ding doen, proberen zelf zo lang mogelijk schoonheid te scheppen, een begrip wat krankzinnig genoeg ook al afgeschaft is in de kunsten als zijnde van geen belang meer. Met het weergeven van het banale en negatieve help je niemand. Met het uitdrukken van een diep gevoel zoals Rembrandt dat deed of een grote verstilde zuiverheid en innerlijke rust zoals vermeer dat deed, dat kan mensen in alle tijden een bron van schoonheid en troost zijn. Dat is ook mijn streven, dat te kunnen geven.

 

Men wil dat iedere schilder aan zijn handschrift te herkennen is. Men zal mij moeten herkennen aan al mijn handschriften dus in al mijn verschillende maar duidelijk herkenbare als van mij zijnde richtingen. Met Picasso hadden velen moeite om hem te volgen in zijn stijlveranderingen in een aantal periodes. Ik vraag nog wat meer van de kijkers omdat ze moeten begrijpen dat er iemand is die aan totaal verschillende richtingen in dezelfde jaren kan werken en die daar zelfs geestelijk van uitrust, juist door de enorme contrasten in die richtingen waarvan de ene bijvoorbeeld zeer emotioneel is zoals de abstract expressionistische richting, en de ander meer koel intellectueel waarbij de uitwerking van het onderwerp slechts een zeer nauwkeurige rustige penseelvoering vergt en veel geduld zonder dat bij deze uitwerking inspiratie nodig is. Het is een uitrusten van de emotioneel geladen vegen en halen en doorhalingen en weer overwerken van de abstract expressionistische doeken. Het betekent voor mij de rust na de storm, de stilte na het gebrul van de lawine, de eb na de vloed en zo zijn er zoveel grote contrasten te noemen in de natuur en in mensenlevens. Als ik maar in iedere richting herkenbaar ben en consequent bezig met een aantal ideeën die ik steeds verder en in alle mogelijke variaties probeer te verdiepen en uit te breiden. Ik besta niet uit vele zeer verschillende personen hoewel iedereen en ik ook een aantal verschillende facetten, kanten heeft die zelfs wel eens tegenstrijdig mogen zijn. Ik vind het alleen maar boeiender worden als iemand niet direct in al zijn diverse uitdrukkingswijzen te begrijpen is. In een compositie van een componist heeft men vaak snellere energieke soms wat extraverte delen die afgewisseld worden door langzamere meer bezonken introverte delen. Die contrasten doen weldadig aan en werken ook sterker door hun contrast. Toch komt die muziek van een zelfde persoon. Hij voelt beide aspecten in zichzelf. Een schrijver heeft vaak tegenpolen in de figuren die hij creëert, hierdoor kan hij interessante tegengestelde meningen naar voren laten brengen en de verschillende meningen kunnen ieder onderwerp wat aangesneden wordt rijker doen belichten zodat ierde er wat van leert en wijzer wordt door deze contrasterende meningen. Componisten geven soms zeer verschillende stemmingen zoals Beethoven en Mahler bijvoorbeeld. Alles wat een knstenaar schept komt voort uit zijn gevoelsleven, ook bij een Strawinsky die dat wel eens ontkend heeft. Als ik lees over afgrijselijkheden die in Algerije of Joegoslavië of in de tweede wereldoorlog in Rusland of in de concentratiekampen hebben plaats gevonden, dan komen er toch geheel andere gevoelens bij mij op dan als ik lees over het uitzicht van af een enorm hoge bergtop of als ik lees over Scott’s tocht naar de Zuidpool en zijn dood samen met zijn metgezellen in een tent in die eindeloze ijskoude wildernis. Zo kan ik tientallen dingen beschrijven die geheel andere gevoelens bij mij opwekken en zo zal dat bij iedereen zijn. Is het dan logisch dat je altijde weer op dezelfde manier je gevoelens uit in je schilderijen? Er zijn natuurlijk schilders en componisten die schilderen en componeren waarbij je geen duidelijk verband ziet tussen hun oevre op een bepaald moment en het leven dat ze op dat moment leefden. Dit zegt men onder andere van Mozart. Maar bij Beethoven en vaak bij Mahler ziet men wel de invloeden van de omstandigheden. Bij schrijvers zoals Jack Kerouac en Jack London ziet men het heel duidelijk. Iedereen heeft zijn stemmingen en zoveel verschillende invloeden en het is alleen maar logisch als hij dit uit in een verschillende wijze van werken en/of zich uitdrukken.

Dat er ook een enorme nieuwsgierigheid is om te kijken hoe je steeds weer op een andere manier een nieuwe taal kan scheppen om die dan verder te ontwikkelen, dat moet toch ook te begrijpen zijn. Mijn vader was een ontdekker op technisch gebied. Ik had de sterke drang dit op kunstgebied te zijn. Steeds nieuwe zaken op het niets te veroveren is uiterst spannend en geeft een grote bevrediging, die ik althans op dit gebied kan krijgen en ik word hierbij vanuit een andere wereld geïnspireerd en dat is ook niets nieuws. Vroeger toen er vele witte onbekende gebieden op aarde waren dreef de nieuwsgierigheid de mensen tot verre tochten en men ontdekte nieuwe gebieden met fascinerende landschappen met geweldige watervallen zoals de Victoria Falls en canyons zolas de Grand Canyon. Men ontdekte vele nieuwe planten en dieren en totaal andere mensen zoals de Eskimo’s en de inwoners van Nieuw Guinea of de Aboriginals in Australië. Is dat niet opwindend en verrijkend? Zo is het nu ook als je een wit papier voor je hebt en een tijdje later staat daar een prachtige tekening op zoals nog nooit iemand gezien heeft. Je hebt iets moois en spannends op het niets veroverd en dat terwijl je gewoon thuis zat. Het is onbegrijpelijk dat altijd weer opnieuw als er iets nieuws gebracht wordt in de kunsten, in de muziek en vaak ook in de techniek en in de literatuur er zoveel onrechtvaardige kritiek en hoon en vernedering is door onbegrip en een krampachtig vasthouden aan het reeds bekende wat ook eens nieuw was en op verzet stuitte. Men leert nauwelijks van het verleden.

In de natuur vindt men een ongelofelijke diversiteit aan soorten en enorme verschillen in iedere soort. Hoeveel slangensoorten, vlindersoorten, insecten, soorten bloemen zijn er niet? Maakt men Onze Lieve Heer een verwijt dat hij niet wist wat hij wilde omdat hij steeds weer wat anders bedacht? Nee, hij mag het en men is hem er dankbaar voor al vernietigt men constant van wat hij geschapen heeft. Als een componist of schilder steeds nieuwe grenzen verkent zoals Schönberg en Picasso dan wil men niet begrijpen dat zij de wereld verrijken met nieuwe mogelijkheden of men ziet dat veel te laat in. Men wil geen nieuwe raadsels, men wil iemand in reeds bestaande bekende hokjes douwen zodat men zich niet hoeft in te spannen om te begrijpen wat er aan nieuws geschapen is.

Ik lijk bij voorbaat in de verdediging maar ik heb ook wel het een en ander aan miskenning, totaal gebrek aan onderscheidingsvermogen en opmerkingsvermogen en onwil en blindheid en doodzwijgen meegemaakt.